postępowanie karne
cranberies
witam!
kto posiada tak cenne notatki z tegoż przedmiotu ? Postępownie karne i organizacje systemu penitencjarnego dr Wojciech Sych - egzamin pisemny WYKŁAD I (19.09.2009r.) Proces karny - zespół prawnie uregulowanych, których celem jest wykrycie i jego sprawcy, osądzenie go za to przestępstwo i ewentualne wykonanie, oraz. Celami procesu karnego są: osiągnięcie stanu sprawiedliwości prawnomaterialnej (cel ten sprowadza się do, osiągnięciu stanu sprawiedliwości proceduralnej. Przedmiot procesu karnego (czasami też) oskarżonego za zarzucone mu. podstawa faktyczna- to o czym organ pocesowy wie na temat przestępstwa, zdarzenia podstawa prawana- kwalifikacja prawana, wskazanie konkretnego czynu Dynamika procesu karnego proces prosty – jednemu sprawcy zarzucono jeden czyn proces złożony - przedmiotowo – jednemu sprawcy zarzucono dwa lub więcej niż dwa czyny - podmiotowo – dwóch lub więcej sprawców, którym zarzucono jeden czyn - przedmiotowo – podmiotowy dwóch lub więcej sprawców, któ,rym zarzucono dwa lub więcej czynów Gwarancje procesowe to środki przewidziane w postępowaniu karnym, które mają służyć ochronie wskazanych praw i interesów. Wśród omawianych gwarancji wymienić należy: gwarancje wymiaru sprawiedliwości (ustanowione dla realizacji prawa karnego materialnego) Gwarancje wymiaru sprawiedliwości mają na celu zapewnienie skutecznego ścigania karnego (np. uprawnienie do przeprowadzenia przeszukania pomieszczeń, zatrzymania osoby podejrzanej) i trafnego orzekania ( np. przepisy normujące naradę i głosowanie nad wyrokiem). gwarancje poszczególnych uczestników postępowania, a w tym szczególnie oskarżonego. Gwarancje oskarżonego mają na celu jego ochronę przed skazaniem, gdy jest niewinny, a gdy jest winny przed skazaniem za cięższe przestępstwo niż się dopuścił oraz na surowszą karę niż zasłużył. Gwarancje, które chronią interesy stron. Wśród zasad procesowych należy przede wszystkim wskazać: - zasadę prawdy materialnej, zgodnie z którą rozstrzygnięcia organów procesowych winny być opierane na prawdziwych ustaleniach faktycznych, a więc zgodnych z rzeczywistością; - zasadę obiektywizmu, której efektem realizacji jest zobowiązanie organów procesowych do obiektywnego, pozbawionego stronniczości i uprzedzeń, stosunku do sprawy i osób biorących udział w postępowaniu. Zasada ta znajduje odzwierciedlenie w art. 4 k.p.k., zobowiązującym organy procesowe do badania oraz uwzględniania okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego; - zasadę kontradyktoryjności, polegającą na tym, że postępowanie prowadzone jest jako spór równoprawnych stron, rozstrzygany przez bezstronnego arbitra, a więc charakteryzuje się rozdzielnością ról procesowych: oskarżania, obrony i orzekania. Przeciwieństwem jest zasada śledcza, gdzie w postępowaniu nie występują strony, a wszystkie funkcje skupia w swym ręku jeden podmiot. Wedle pierwszej zasady prowadzone jest postępowanie przed sądem , a wedle drugiej postępowanie przygotowawcze; - zasadę skargowości, zgodnie z którą dany organ procesowy może prowadzić postępowanie tylko wtedy , gdy inny uprawniony podmiot złoży takie żądanie. Zasada ta dominuje w postępowaniu sądowym. Jej przeciwieństwem jest dominująca w postępowaniu przygotowawczym zasada postępowania z urzędu , gdy postępowanie może być prowadzone z inicjatywy własnej organu procesowego; - zasadę równouprawnienia stron, sprowadzającą się do tego, że przeciwne strony postępowania mają równe uprawnienia procesowe; - zasadę legalizmu, formułującą nakaz ścigania każdego ujawnionego przestępstwa, jeśli przestępstwo to podlega ściganiu z urzędu i jej przeciwieństwo - zasadę domniemania niewinności, polegającą na tym, że oskarżonego uznaje się za niewinnego dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu. Wynika z tego konieczność udowodnienia oskarżonemu winy, a on sam nie musi udowadniać swej niewinności; - zasadę in dubio pro reo ącą obowiązek rozstrzygania wszystkich nie dających się jednoznacznie wyjaśnić wątpliwości na korzyść oskarżonego. Sformułowana ona została w art. 5 § 2 k.p.k. i sprowadza się np. do tego , że jeśli w przypadku oskarżenia o spowodowanie wypadku drogowego pod wpływem alkoholu nie uda się przedstawić dowodów potwierdzających w sposób niewątpliwy ten stan oskarżonego, to sąd musi taką wątpliwość poczytać na jego korzyść, a więc uznać, iż był trzeźwy; – zasadę prawa do obrony , która przewiduje, że oskarżony ma prawo bronić swoich interesów osobiście oraz z udziałem obrońcy, przy czym udział obrońcy w niczym nie ogranicza prawa oskarżonego do osobistego przedsiębrania wszelkich dopuszczalnych przez prawo czynności procesowych. WYKŁAD II (03.10.2009r.) Czynności procesowe – jakiekolwiek zachowanie uczestnika procesu, mające na celu wywołanie odpowiednich skutków przewidzianych w prawie karnym procesowym. Wynika z tej definicji, że czynnością procesową jest: -tylko zachowanie uczestnika procesu, -takie zachowanie, z którym obowiązujące przepisy prawa karnego procesowego łączą odpowiednie skutki. Czynnością procesową jest zachowanie, co oznacza, że może ona wystąpić przede wszystkim w postaci pozytywnej, ale także w postaci negatywnej. Czynność procesowa może być prosta, kiedy stanowi pojedyncze zachowanie określonego podmiotu. Czynność procesowa może być złożona w tym sensie, że w gruncie rzeczy przejawiają się w niej indywidualne zachowania kilku podmiotów. podział czynności procesowych ze względu na cel: - rozpoznawcze - wykonawcze podział czynności procesowych ze względu na sposób komukowania: - wyraźne - konkudlentne (dorozumiane) podział czynności procesowych ze względu na podmiot: - organów procesowych - stron - innych uczestników postępowania podział czynności procesowych ze względu na treść i charakter: – czynności realne - faktyczne (czynności rzeczowe)np. przeszukanie, zatrzymanie –spostrzeżenia procesowe tzw. Czynności receptywne polegają na przyjęciu do wiadomości informacji i żądań. Np. wysłuchanie przez sąd wywodów stron. – oświadczenia procesowe Oświadczenia procesowe przybierają postać: * oświadczeń wiedzy – stanowią uzewnętrznienie treści psychicznych uczestnika procesu, mające charakter wiedzy o faktach. Np.oświadczenia dowodowe przytoczenia procesowe, sprawozdania procesowe(m.in.protokół) * oświadczeń woli – przybierają postać: a)oświadczenia postulującego, które przedstawia się postaci wniosków stron. Np. prośba o ułaskawienie, wystąpienie przez sąd odwoławczy do SN o wyjaśnienie zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy. b) oświadczenia imperatywnego – czyli władczego, stanowiącego, kiedy chodzi o decyzje lub polecenia, będące przejawem woli organu kierującego procesem, które są wiążące dla uczestników procesu lub podległego organu. ORZECZENIA Orzeczenia dzieli się przede wszystkim na wyroki i postanowienia. Do orzeczeń należy zaliczyć uchwały wydane przez SN. Orzeczenia wydaje się w formie postanowienia, jeżeli ustawa nie wymaga wydania wyroku. W postępowaniu przygotowawczym orzeczenie może przybrać jedynie postać postanowienia, w tym stadium wyroków się nie wydaje. Niekiedy dokonuje się podziału orzeczeń na merytoryczne i formalne. Do orzeczeń formalnych zalicza się orzeczenia umarzające proces karny. Wyroki Wyroki są orzeczeniami wydawanymi wyłącznie przez sądy i trybunały. Z treści art. 93 § 1 K.p.k. wynik, że orzeczenie przybiera postać wyroku wtedy , kiedy wymaga wydania tej postaci rozstrzygnięcia. Postać wyroku powinny mieć orzeczenia rozstrzygające w zakresie przedmiotu procesu, ustalające winę lub niewinność oskarżonego i to jest pierwsze zasadnicze kryterium, decydujące o formie orzeczenia w postaci wyroku. W myśl tej reguły w sądzie pierwszej instancji wydaje się następujące wyroki: -uniewinniające -skazujące -wyroki warunkowo umarzające postępowania karne( można to uczynić zarówno po rozpoczęciu przewodu sądowego jak i na posiedzeniu przed rozprawa) -wyroki zaoczne -wyroki nakazowe -wyrok łączny Drugie kryterium odnosi się do bezwarunkowego umorzenia postępowania karnego. Jest nim stan zaawansowania procesu karnego. W razie pojawienia się okoliczności wyłączającej ściganie, postępowanie ulega bezwarunkowemu umorzeniu. Tylko wtedy, gdy okoliczność ta ujawni się po rozpoczęciu przewodu sądowego konieczne jest wydanie wyroku. W innych etapach postępowania orzeczenie w tym przedmiocie następuje w formie postanowienia. O bezwarunkowym umorzeniu postępowania sądowego z powodu przeszkody procesowej z reguły orzeka się postanowieniem, a niekiedy wyrokiem. Postanowienia Postanowienia są formą orzeczenia. Postanowienia wydaje się, jeśli ustawa nie wymaga wydania wyroku.W wielu przepisach ustala się, wprost, że organ procesowy ma wydać orzeczenie w postaci postanowienia. Postanowienia mogą być orzeczeniami kończącymi stepowanie(zamykającymi drogę do wydania wyroku). Postanowienia mogą tez rozstrzygać kwestie incydentalne nasuwające isę w toku postępowania, dot. Np. wyłączenia sędziego. Postanowienia te maja charakter imperatywny, rozstrzygający. Niekiedy postanowienia mają charakter postulatywny, np. gdy sąd odwoławczy postanowieniem przekazuje zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni ustawy SN do rozstrzygnięcia. Postanowienie może być wydane na rozprawie lub na posiedzeniu. Postanowienie jest zaskarżalne zażaleniem, jeżeli zamyka drogę do wydania wyroku , chyba że ustawa stanowi inaczej, dotyczy to środków zabezpieczających lub ustawa to w konkretnym przepisie przewiduje. Zaskarżenie postanowienia zażaleniem nie powoduje wstrzymanie jego wykonania. W postępowaniu przygotowawczym postanowienia wydaje prokurator oraz inny uprawniony organ, a sąd w wypadkach przewidzianych w ustawie. Istnieją również postanowienia niepełne, które dla pełnej skuteczności wymagają zatwierdzenia przez prokuratora np. postanowienie o zawieszeniu postępowania. Uzasadnienie orzeczenia Nie jest integralną częścią orzeczenia, lecz stanowi czynność odrębną. Zawiera motyw, którym kierował się organ przy wydawaniu orzeczenia. Spełnia ono ważna rolę w procesie, może mieć np. zadanie wychowawcze. Przekonywujące uzasadnienie może wpływać na to, że strona zrezygnuje z wniesienia środka odwoławczego. Gdy chodzi o wyroki sądu wydawane w pierwszej instancji, ustalono regułę, że podlegają one uzasadnieniu na wniosek strony. W pewnych szczególnych sytuacjach uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu: Orzeczenia ogłaszane na rozprawie lub posiedzeniu są jednocześnie uzewnętrznione i oznajmione. Postanowienie wydane poza rozprawą oznajmia się przez doręczenie jego odpisu prokuratorowi oraz stronie i osobie nie będącej strona, którym przysługuje środek zaskarżenia, jeżeli nie brali oni udziału w posiedzeniu lub nie byli obecni przy ogłoszeniu. zarządzenia Zarządzenia wydaje się w kwestiach niewymagających postanowienia. Zarządzenie w toku postępowania sądowego wydaje prezes sądu, przewodniczący wydziału, przewodniczący składu sądzącego lub upoważniony sędzia. Jeżeli decyzje ma wydać sąd , to zawsze wymaga on jednej z form orzeczenia. O formie decyzji, czy ma to być orzeczenie czy zarządzenie, przesądza podmiot, który ma ją wydać. W czasie rozprawy zarządzenie wydaje przewodniczący składu sądzącego, np. o wywołaniu sprawy. Przewodniczący składu zarządzeniem załatwia wnioski dowodowe, wydaje zrządzenia niezbędne do utrzymania na sali rozpraw spokoju i porządku. Zarządzenie wydane na rozprawie podlega ogłoszeniu na rozprawie. Natomiast wydane poza rozprawa należy doręczyć prokuratorowi i stronie oraz osobie niebędącej stroną, którym przysługuje środek zaskarżenia, jeżeli nie brali oni udziału w posiedzeniu lub nie byli obecni przy ogłaszaniu. TRYB WYDAWANIA ORZECZEŃ W rozprawie znajduje się pełne zastosowanie zasad procesu karnego. Jest to etap procesowy, który ma na celu rozstrzygnięcie o przedmiocie procesu na podstawie przeprowadzonych na rozprawie dowodów. Do rozprawy mają dostęp strony oraz ich przedstawiciele. Ponadto jawność rozprawy powoduje, że odbywa się ona pod kontrolą społeczna. W posiedzeniu bierze udział skład sądzący; strony oraz osoby nie będące stronami, jeżeli ma to znaczenie dla ochrony ich praw lub interesów, mają prawo wziąć udział w posiedzeniu, gdy ustawa tak stanowi, chyba, że ich udział jest obowiązkowy. W pozostałych wypadkach strony i wskazane osoby mają prawo wziąć udział w posiedzeniu, tzn. w każdym posiedzeniu, jeżeli się stawią, chyba, że ustawa stanowi inaczej. PRAWOMOCNOŚĆ ORZECZEŃ Przez prawomocność rozumie się stan, w którym orzeczenie jest ostateczne, tzn. kiedy stanowi ono „ostatnie słowo” w procesie karnym, kiedy jest niepodważalne. Prawomocność stanowi cechę orzeczenia. Można wyróżnić : 1)prawomocność formalną – oznacza stan niepodważalności orzeczenia za pomocą zwyczajnego środka odwoławczego, wykluczający kontynuację danego procesu karnego. Orzeczenie uzyskuje prawomocność formalną, kiedy: - upłynie terminy do złożenia zwyczajnego środka odwoławczego, a strona i ich przedstawiciele nie skorzystali z tego uprawnienia -prezes sądu pierwszej instancji odmówi przyjęcia wniesionego środka odwoławczego -sąd pozostawi bez rozpoznania wniesiony środek odwoławczy - nie wniesiono wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku -wyczerpany zostanie tok instancji na skutek wydania przez sąd drugiej instancji orzeczenia kończącego postępowanie. 2) prawomocność materialna – powstaje jednocześnie z prawomocnością formalną. Jest ona jak gdyby skutkiem prawomocności formalnej. Prawomocność materialną można wyrazić w postaci zakazu podwójnego sądzenia tej samej osoby o ten sam czyn. Art. 17 § 1 pkt 7 K.p.k. stanowi, że postępowania nie wszczyna się, a wszczęte podlega umorzeniu, jeżeli postępowanie karne, co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone. Jak długo obowiązuje prawomocne orzeczenie, tak długo wiąże się z nim zakaz wszczynania lub kontynuowania postępowania przeciwko oznaczonej osobie o określony czyn. Oznacza to, że uchylenie prawomocnego orzeczenia powoduje ustanie zakazu wynikającego z prawomocności materialnej. Prawomocność materialna działa jak gdyby na wewnątrz oaz na zewnątrz określonego postępowania, w którym zapadło prawomocne orzeczenie. Treścią prawomocności materialnej jest zakaz ne bis in idem . Zakres zakazu ne bis in idem jest węższy w razie umorzenia procesu z powodu przeszkody procesowej o charakterze względnym. Dotyczy on ponownego procesu w tym samym układzie procesowym, co nie wyklucza nowego procesu przeciwko tej samej osobie o ten sam czyn w innym układzie procesowym. PROTOKOŁY Stanowią podstawową formę dokumentowania czynności procesowych. Spisania protokołu wymagają: 1) przyjęcie ustnego zawiadomienia o przestępstwie, wniosku o ściganie i jego cofnięcie, 2) przesłuchanie oskarżonego, świadka, biegłego i kuratora, 3) dokonanie oględzin, 4) dokonanie otwarcia zwłok oraz wyjęcie zwłok z grobu, 5) przeprowadzenie eksperymentu, konfrontacji oraz okazania, 6) przeszukanie osoby, miejsca, rzeczy i systemu informatycznego oraz zatrzymanie rzeczy i danych informatycznych, 7) otwarcie korespondencji i przesyłki oraz odtworzenie utrwalonych zapisów,  zaznajomienie podejrzanego z materiałami zebranymi w postępowaniu przygotowawczym,9) przyjęcie poręczenia, 10) przebieg posiedzenia sądu, jeżeli stawią się na nim uprawnione osoby albo ich obecność jest obowiązkowa, 11) przebieg rozprawy. Z innych czynności spisuje się protokół, jeżeli przepis szczególny tego wymaga albo przeprowadzający czynność uzna to za potrzebne. W innych wypadkach można ograniczyć się do sporządzenia notatki urzędowej. W pozostałym zakresie formą dokumentowania czynności procesowych jest sporządzenie notatki urzędowej. Protokół powinien zawierać: 1) oznaczenie czynności, jej czasu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących, 2) przebieg czynności oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników, 3) wydane w toku czynności postanowienia i zarządzenia, a jeżeli postanowienie lub zarządzenie sporządzono osobno, wzmiankę o jego wydaniu, 4) w miarę potrzeby stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu czynności. Wyjaśnienia, zeznania, oświadczenia i wnioski oraz stwierdzenia określonych okoliczności przez organ prowadzący postępowanie zamieszcza się w protokole z możliwą dokładnością. Osoby biorące udział w czynności mają prawo żądać zamieszczenia w protokole z pełną dokładnością wszystkiego, co dotyczy ich praw lub interesów. W protokole nie wolno zastępować zapisu treści zeznań lub wyjaśnień odwoływaniem się do innych protokołów. Osoby biorące udział w czynności mają prawo żądać odczytania fragmentów ich wypowiedzi wciągniętych do protokołu. Protokół z rozprawy spisuje aplikant lub pracownik sekretariatu, protokół może spisać asesor sądowy, jeżeli nie należ do składu sądzącego. Pozostałe protokoły może spisać ponadto osoba przybrana w charakterze protokolanta przez prowadzającego czynność lub sam przeprowadzający czynność. Protokół z rozprawy lub posiedzenia podpisuje przewodniczący i protokolant. Protokoły z pozostałych czynności podpisują wszystkie osoby biorące udział w danej czynności. Protokół taki przed podpisaniem należy odczytać, o czym należy w nim uczynić wzmiankę. Osoba uczestnicząca w czynności może podpisując protokół zgłosić jednocześnie zarzuty co do jego treści; zarzuty te należy wciągnąć do protokołu wraz z oświadczeniem osoby wykonującej czynność protokołowaną. Przebieg czynności protokołowanych może być utrwalony ponadto za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk, o czym należy przed uruchomieniem urządzenia uprzedzić osoby uczestniczące w czynności. DOWODY Dowód - to świadek, oskarżony, to środek dowodowy, to, to co uzyskujemy z zeznań świadków, opinii biegłego itp. Wyróżniamy: - dowody rzeczowe - dowody osobowe - dowody bezpośrednie - dotyczą wprost faktu głównego - dowody pośrednie - to dowody poszlakowe zakazy dowodowe - to normy zabraniające przeprowadzenia dowodu w określonych warunkach lub stwarzające ograniczenia w pozyskiwaniu dowodów. W procesie karnym zakazy dowodowe zapobiegają powstawaniu kolizji pomiędzy interesem wymiaru sprawiedliwości , który wymaga ustalenia prawdy, a naruszeniem określonych dóbr i interesów. Zakazy stanowią więc swoisty kompromis, ponieważ wprawdzie ograniczają podstawę dowodową procesu ale jednocześnie chronią pewne istotne dobra. Zakazy dowodowe przewidziane są w normach wyłączających dowodzenie określonej tezy dowodowej w danym procesie oraz ograniczających wprowadzenie i przeprowadzenie dowodów, a także wynikają z reguł ustanawiających warunki przeprowadzenia dowodów w procesie. Rodzaj doboru chronionego decyduje o charakterze i zakresie zakazu dowodowego. Zakazy te chronią m. in.: - Godność człowieka, nienaruszalność jego ciała ( art. 74 kpk, 171 § 6kpk) - interes państwowy (art. 179kpk) - tajemnicę służbową lub zawodową ( art.180 kpk) - określoną tajemnicę do zachowania której zobowiązany jest duchowny, co do okoliczności o których dowiedział się przy udzieleniu pomocy prawnej - stosunki rodzinne i bliskie stosunki osobiste ( art. 182). Zakazy dowodowe w procesie karnym dotyczą 3 podstawowych grup ograniczeń: - niedopuszczalność dowodzenia określonych tematów - wyłączenie możliwości korzystania z danego środka dowodowego - niedopuszczalność sposobów przeprowadzenia dowodów Zakazy dowodowe mogą dotyczyć bądź to udowodnieniu określonych faktów, bądź jedynie korzystania z określonych dowodów. - zupełne - zakazy zabraniające przeprowadzenia jakiegokolwiek dowodu na daną okoliczność - niezupełne - zabraniają jedynie przeprowadzenia dowodu w pewnych warunkach, korzystania z określonego źródła lub środka dowodowego, albo uzyskaniu środka dowodowego w określony sposób, czyli zakaz dowodzenia za pomocą pewnych dowodów lub z zastosowaniem określonych metod Zakazy niezupełne można podzielić na: * zakazy bezwzględne ( bezwarunkowe ) - czyli takie, które nigdy nie mogą być uchylone * zakazy względne ( warunkowe )- które przy zachowaniu określonych wymogów moga być usunięte. zakazy niezupełne bezwzględne Zakazy przesłuchiwania w charakterze świadka : - obrońcy, co do faktu o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę ( art. 178 pkt. 1 ) Zakaz ten odnosi się do obrońcy, a nie adwokata zatem obejmuje także obrońcę nie będącego adwokatem, co jest dopuszczalne w postępowaniu o wykroczeniach. Dopełnieniem tego zakazu jest zakaz zajmowania pism i innych dokumentów związanych z wykonywaniem obrony ( art. 225§3kpk) - duchownego co do faktów o których dowiedział się przy spowiedzi ( art. 178 §2kpk) - osób zobowiązanych do zachowania tajemnicy w zakresie ochrony zdrowia psychicznego na okoliczność przyznania się ( wobec nich) osoby z zaburzeniami psychicznymi do popełnienia czynu zabronionego Zakazy korzystania z niektórych innych niż świadek źródeł i środków dowodowych - zakaz powoływania w charakterze biegłego: - obrońców i duchownych - osób będących najbliższymi dla oskarżonego lub pozostających z nim w szczególnie bliskim stosunku osobistym - osób będących świadkami czynu, choćby nie byli powołani na świadka - osób powołanych w charakterze świadków - osób do których odnoszą się odpowiednio przyczyny wyłączenia sędziego ( art. 40 § 1pkt 1-3i5 ) tzn takich których: -sprawa dotyczy bezpośrednio -są krewnymi -konkubentami -powinowatymi strony lub jej przedstawiciela -występowali w sprawie jako prokurator, osoba prowadząca postępowanie przygotowawcze lub przedstawiciel procesowy strony ( 196§1kpk) - zakaz wykorzystywania opinii złożonej przez biegłego, wobec którego po powołaniu ujawniły się powody uzasadniające niepowoływanie go w tym charakterze Opinia taka w ogóle nie stanowi dowodu ( art. 196 §2kpk) - zakaz przesłuchiwania w charakterze biegłego lekarza z zakresu ochrony zdrowia psychicznego na okoliczność przyznanie się osoby z zaburzeniami psychicznymi do popełnienia czynu zabronionego - zakaz korzystania z oświadczeń oskarżonego dotyczących zamierzonego złożenia zeznania wobec jakiegokolwiek biegłego lub wobec lekarza udzielającego mu jakiejkolwiek pomocy medycznej ( art.199 ) - Zakaz wykorzystania przy przesłuchaniu oskarżonego oświadczeń tej osoby złożonych uprzednio w charakterze świadka. Zakaz ten wiąże się z możliwą zmianą ról procesowych w postępowaniach powiązanych ze sobą. Zakazy związane z uzyskaniem oświadczenia dowodowego przy zastosowaniu niedopuszczalnych metod przesłuchania - zakaz korzystania z wyjaśnień, zeznań i innych oświadczeń uzyskanych poprzez użycie wobec przesłuchanego przymusu lub groźby bezprawnej ; oświadczenia takie nie mogą bowiem w ogóle stanowić dowodu - zakaz stosowania hipnozy, środków chemicznych ( tzw. narkoanalizy ) oraz środków technicznych ( np. wariograf, poligraf ) , wpływających na procesy psychiczne przesłuchiwanego. Do oznaczonej kategorii zakazów zaliczyć należy zakaz zastępowania wyjaśnień i zeznań treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych. Kodeks wymaga aby wyjaśnienia oskarżonego oraz zeznania świadka były odbierane bezpośrednio przez organ procesowy i utrwalane w postaci protokołu. Zakazy dowodowe niezupełne o charakterze względnym : - zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka osoby, która skorzystała z prawa do odmowy zeznań - zakaz przesłuchiwania świadka, który uzyskał zwolnienie od zeznawania z uwagi na szczególnie bliski stosunek osobisty z oskarżonym - zakaz przesłuchiwania osób korzystających z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego ( w zakresie okoliczności, na które się on rozciąga ) - zakaz przesłuchiwania osób zobowiązanych do zachowania tajemnicy państwowej - zakaz przesłuchiwania osób zob. do zachowania tajemnicy służbowej lub związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji. ( adwokat, lekarz , dziennikarz ) Istota i forma wniosku dowodowego: - ustanie (do protokołu w czasie czynności) - pisemnie (w formie pisma procesowego) Istotą jest wskazanie tezy dowodowej. Oddala się wniosek dowodowy, jeżeli: - przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne, - okoliczność, która ma być udowodniona, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy albo jest już udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, - dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia danej okoliczności, - dowodu nie da się przeprowadzić, - wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania. Oddalenie wniosku dowodowego następuje w formie postanowienia. Domniemanie niewinności – zasada według której każda osoba jest niewinna przedstawianych jej zarzutów, dopóki wina nie zostanie jej udowodniona - wzruszalne (łac. preasumptio iuris tantum) - można je obalić dowodem przeciwnym - np.: domniemanie niewinności, - niewzruszalne (łac. preasumptio iuris ac de iure) - nie można go obalić dowodem przeciwnym; obecnie w Polskim prawie nie ma domniemań niewzruszalnych. Najczęściej przeprowadzane czynności: * czynności poszukiwawcze - poszukiwanie źródeł dowodów - przeprowadzanie oględzin miejsca zdarzenia - zatrzymanie rzeczy - przeszukanie - poszukiwanie podejrzanego - kontrola korespondencji przesyłek i kontrola rozmów - podsłuch * czynności ujawniające dowody - służące wydobyciu dowodów: - przesłuchanie oskarżonego (wyjaśnienia) - przesłuchanie świadka (zeznania) - przesłuchanie biegłego (opinia) - okazanie rzeczy lub osoby śwaidkowi, czy oskarżonemu - ekspertyza biegłego - oględziny miejsca zdarzenia, wizja lokalna - sekcja zwłok. WYKŁAD III (17.10.2009r.) Środki przymusu - czynności organów procesowych zmierzające do wymuszenia spełnienia obowiązków powszechnych lub zapewnienie prawidłowego toku postępowania. Środki przymusu są dolegliwe, ograniczają prawa obywatelskie. Stosowanie tylko pod pewnym warunkiem: - tylko w sytuacjach i formach przewidzianych przez przepisy prawa - tylko wówczas, gdy zachodzi taka niezbędna potrzeba - należy stosować, aby ich uboczne skutki dla zdrowia, majątku, sytuacji życiowej oskarżonego i jego bliskich były minimalne. Zatrzymanie- krótkotrwałe pozbawienie wolności w celu zastosowania środka zapobiegawczego lub przymusowego doprowadzenia osoby zatrzymanej, albo oskarżonego do organu procesowego. Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu hiperłącze.procesowe- uregulowane w kodeksie postępowania karnego. Policjant może zatrzymać osobę, jeżeli istnieje tzw. uzasadnione podejrzenie, że osoba ta popełniła przestępstwo, a jednocześnie zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby, a także zachodzi obawa zatarcia śladów przestępstwa- jeśli nie można ustalić tożsamości tej osoby. Policja ma też prawo do zatrzymania i doprowadzenia do organu prowadzącego postępowanie osoby, która nie stawia się na wezwanie. Należy poinformować zatrzymaną osobę o jej prawach przysługujących i wysłuchać tę osobę. Należy sporządzić protokół z zatrzymania (imię, nazwisko, funkcje osoby zatrzymanej, rysopis zatrzymanego, zdjęcie, datę, godzinę, miejsce i przyczynę zatrzymania, oświadczenie zatrzymanego, potwierdzenie udzielenia zatrzymania, pouczenia, podpis osoby zatrzymanej - odpis protokołu doręczyć zatrzymanemu). Zatrzymanie na gorącym uczynku lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa- może go dokonac każdy, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. Ujętą w ten sposób osobę należy natychmiast oddac w ręce policji. Zatrzymanie prewencyjne / porządkowe/ - uregulowane w ustawie o policji. Policjant może zastosowac je webec osoby, która w sposób oczywisty stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego albo dla mienia. Zatrzymanie penitencjarne- uregulowane w ustawie o policji. Dotyczy ono osób pozbawionych wolności. Policjant może zatrzymac taką osobę, jeśli na podstawie zezwolenia opuściła areszt śledczy lub zakład karny i w wyznaczonym terminie do niego nie powróciła. Zatrzymanie administracyjne /"do wytrzeźwienia"/- uregulowane w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Można je zstosowac wobec osób, które swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym lub zakładzie pracy, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu, albo jeśli zagrażają życiu lub zdrowiu innych osób / dotyczy to także osób nieletnich/. Na zatrzymanie procesowe, porządkowe i penitencjarne zatrzymanemu przysługuje zażalenie do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zatrzymania. W zażaleniu można się domagac zbadania zasadności i legalności zastosowania zatrzymania, jak i prawidłowości jego dokonania. W wypadku wystąpienia przez Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu hiperłącze. do sądu z wnioskiem o Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu hiperłącze. zatrzymany musi być doprowadzony przed oblicze sądu w terminie do 48 godzin. Sąd ma 24 godziny na wydanie postanowienia w przedmiocie zastosowania lub nie tymczasowego aresztowania. Art. 244. § 1. Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym. § 2. Zatrzymanego należy natychmiast poinformować o przyczynach zatrzymania i o przysługujących mu prawach, w tym o prawie do skorzystania z pomocy adwokata, oraz wysłuchać go. § 3. Z zatrzymania sporządza się protokół, w którym należy podać imię, nazwisko i funkcję dokonującego tej czynności, imię i nazwisko osoby zatrzymanej, a w razie niemożności ustalenia tożsamości - jej rysopis oraz dzień, godzinę, miejsce i przyczynę zatrzymania z podaniem, o jakie przestępstwo się ją podejrzewa. Należy także wciągnąć do protokołu złożone przez zatrzymanego oświadczenia oraz zaznaczyć udzielenie mu informacji o przysługujących prawach. Odpis protokołu doręcza się zatrzymanemu. § 4. Niezwłocznie po zatrzymaniu osoby podejrzanej należy przystąpić do zebrania niezbędnych danych, a także o zatrzymaniu zawiadomić prokuratora. W razie istnienia podstaw, o których mowa w art. 258 § 1-3, należy wystąpić do prokuratora w sprawie skierowania do sądu wniosku o tymczasowe aresztowanie. Art. 245. § 1. Zatrzymanemu na jego żądanie należy niezwłocznie umożliwić nawiązanie w dostępnej formie kontaktu z adwokatem, a także bezpośrednią z nim rozmowę; zatrzymujący może zastrzec, że będzie przy niej obecny. § 2. Przepisy art. 261 § 1 i 3 stosuje się odpowiednio, z tym że zawiadomienie następuje na żądanie zatrzymanego. Art. 246. § 1. Zatrzymanemu przysługuje zażalenie do sądu. W zażaleniu zatrzymany może się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jego zatrzymania. § 2. Zażalenie przekazuje się niezwłocznie sądowi rejonowemu miejsca zatrzymania lub prowadzenia postępowania, który również niezwłocznie je rozpoznaje. § 3. W razie uznania bezzasadności lub nielegalności zatrzymania sąd zarządza natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. § 4. W wypadku stwierdzenia bezzasadności, nielegalności lub nieprawidłowości zatrzymania sąd zawiadamia o tym prokuratora i organ przełożony nad organem, który dokonał zatrzymania. Art. 247. § 1. Prokurator może zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie osoby podejrzanej, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie stawi się ona na wezwanie w celu przeprowadzenia czynności procesowej albo jeżeli zachodzi potrzeba niezwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego. W tym celu wolno zarządzić przeszukanie. Przepisy art. 220--222 i 224 stosuje się odpowiednio. § 2. Do zatrzymania, o którym mowa w § 1, stosuje się odpowiednio art. 246. § 3. Zarządzenia dotyczące zatrzymania i przymusowego doprowadzenia żołnierza w czynnej służbie wojskowej wykonują właściwe organy wojskowe. Art. 248. § 1. Zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, gdy ustanie przyczyna zatrzymania, a także jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez uprawniony organ nie zostanie on przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania; należy go także zwolnić na polecenie sądu lub prokuratora. § 2. Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania go do dyspozycji sądu nie doręczono mu postanowienia o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania. § 3. Ponowne zatrzymanie osoby podejrzanej na podstawie tych samych faktów i dowodów jest niedopuszczalne. ŚRODKI ZAPOBIEGAWCZE - Są to środki przymusu stosowane wobec oskarżonego celem zabezpieczenia prawidłowego toku procesu. Wyróżnia się: 1) Tymczasowe aresztowanie, 2) Poręczenie, 3) Dozór policji, 4) Nakazy i zakazy zachowania się, 5) Zakaz opuszczania kraju, 6) List żelazny. Organy uprawnione do stosowania środków zapobiegawczych. Uprawnienie do zastosowania Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu hiperłącze. posiada wyłącznie Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu hiperłącze., na wniosek Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu hiperłącze.. Postanowienie s¹du w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania mo¿e uchyliæ lub zamieniæ na inny œrodek zabezpieczaj¹cy prokurator w formie postanowienia.Pozosta³e œrodki stosuje s¹d, zaœ w Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu hiperłącze. – Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu hiperłącze.. FUNKCJE ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH a) prewencyjna – zasadnicza – środki zabezpieczające stosuje się w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, b) ochronna – akcesoryjna – środki zabezpieczające stosuje się, aby zapobiec popełnieniu nowego przestępstwa przez oskarżonego TYMCZASOWE ARESZTOWANIE Stosowane jest na wniosek prokuratora w postępowaniu przygotowawczym. W tej sytuacji sąd rejonowy, w okręgu, którego prowadzone jest postępowanie (po wniesieniu aktu oskarżenia – sąd, przed którym sprawa się toczy) stosuje tę instytucję. Warunkiem zastosowanie tymczasowego aresztowania jest zaistnienie podstawy ogólnej i przynajmniej jedna z podstaw szczególnych – odnosi się to również do pozostałych środków zapobiegawczych. PODSTAWY SZCZEGÓLNE a) uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, b) uzasadniona obawa matacta (nakłanianie przez sprawcę do składania fałszywych zeznań, wyjaśnień, utrudnianie postępowania karnego), c) wyjątkowo, – gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony o popełnienie zbrodni lub umyślnego występku popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwo. Mimo jednak zaistnienia przesłanek tymczasowego aresztowania należy zrezygnować z zastosowania tej instytucji, gdy w rachubę wchodzą zakazy jego zastosowania: I ZAKAZ – (art. 259 § 1 kpk) należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, gdy pozbawienie wolności: a) powoduje poważne niebezpieczeństwo dla życia aresztowanego, b) powoduje ciężkie skutki dla oskarżonego lub jego rodziny, II ZAKAZ – (art. 259 § 2 kpk) – nie stosuje się tymczasowego aresztowania, gdy przewiduje się, że to sąd zastosuje karę pozbawienia wolności w warunkowym zawieszeniu jej wykonania lub karę łagodniejszą albo, ze okres tego aresztowania przekroczy przewidywany wymiar kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia. III ZAKAZ - (art. 259 § 3 kpk) - wyraża się w zakazie stosowania tymczasowego aresztowania, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności do jednego roku. Zgodnie z art. 259 § 1 kpk oraz art. 259 § 4 kpk zakazy są względne, zaś II i III ZAKAZ nie obowiązuje, gdy oskarżony ukrywa się, uporczywie niestawia się na wezwania lub nie można ustalić jego tożsamości. W postępowaniu przygotowawczym okres tymczasowego aresztowania wynosi: W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było ukończyć postępowania przygotowawczego w terminie 3 m-cy, na wniosek prokuratora, sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może przedłużyć tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć 12 miesięcy. Łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat. Przedłużenia stosowania tymczasowego może dokonać sąd apelacyjny, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, na wniosek sądu, przed którym sprawa się toczy, a w postępowaniu przygotowawczym na wniosek właściwego prokuratora apelacyjnego - jeżeli konieczność taka powstaje w związku z zawieszeniem postępowania karnego, przedłużającą się obserwacją psychiatryczną oskarżonego, przedłużającym się opracowywaniem opinii biegłego, wykonywaniem czynności dowodowych w sprawie o szczególnej zawiłości lub poza granicami kraju, celowym przewlekaniem postępowania przez oskarżonego, a także z powodu innych istotnych przeszkód, których usunięcie było niemożliwe. Na postanowienie sądu apelacyjnego wydane na podstawie przysługuje zażalenie do sądu apelacyjnego orzekającego w składzie trzech sędziów. Z wnioskiem o przedłużenie okresu tymczasowego aresztowania należy wystąpić, z jednoczesnym przesłaniem właściwemu sądowi akt sprawy, nie później niż 14 dni przed upływem dotychczas określonego terminu stosowania tego środka. Łączny okres tymczasowego aresztowania od chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd I instancji nie może przekroczyć dwóch lat – art. 263 § 3 kpk. Sąd Najwyższy może jednak przedłużyć ten okres. Wszystkie postanowienia o przedłużeniu tymczasowego aresztowania są zaskarżalne, za wyjątkiem postanowień Sądu Najwyższego. Pozostałe środki zapobiegawcze - poręczenie majątkowe; polega na nałożeniu na podejrzanego lub oskarżonego przez sąd lub prokuratora obowiązku złożenia pieniędzy, papierów wartościowych bądź na obciążeniu jego majątku zastawem lub hipoteką. Poręczenie jest skuteczne zarówno wtedy, gdy złoży je podejrzany (oskarżony), jak i gdy zrobi to za niego inna osoba. - poręczenie niemajątkowe społeczne; polega na tym, że od pewnych instytucji można na ich wniosek przyjąć poręczenie, że oskarżony lub podejrzany stawi się na każde wezwanie i nie będzie w sposób bezprawny utrudniał postępowania. Chodzi tutaj o pracodawcę, u którego oskarżony jest zatrudniony, kierownictwo szkoły lub uczelni, których oskarżony jest uczniem lub studentem, zespół, w którym oskarżony pracuje lub uczy się, albo organizację społeczną, której oskarżony jest członkiem. Jeżeli oskarżony jest żołnierzem, można przyjąć poręczenie od zespołu żołnierskiego, zgłoszone za pośrednictwem właściwego dowódcy. - poręczenie niemajątkowe indywidualne; składane przez osobę godną zaufania np. posła. W tym przypadku gwarancją pozostawienia osoby na wolności jest osobiste staranie się poręczającego. - dozór policyjny; polegający na tym, że oddany pod dozór ma obowiązek stosowania się do wymagań zawartych w postanowieniu sądu lub prokuratora. Obowiązek ten może polegać na zakazie opuszczania określonego miejsca pobytu, zgłaszaniu się do organu dozorującego w określonych odstępach czasu, zawiadamianiu go o zamierzonym wyjeździe oraz o terminie powrotu, a także na innych ograniczeniach jego swobody, niezbędnych do wykonywania dozoru. Wymienione obowiązki mogą być stosowane łącznie lub pojedynczo. - nakazy i zakazy zachowania się; polegają na: - zawieszeniu oskarżonego w czynnościach służbowych, a nawet wykonywaniu zawodu (np. lekarza), - powstrzymaniu się od określonej działalności (np. prowadzenia działalności gospodarczej), - powstrzymaniu się od prowadzenia określonego rodzaju pojazdów. - zakaz opuszczania kraju; może się łączyć z zatrzymaniem dokumentu, który uprawnia do przekroczenia granicy lub w ogóle zakazem wydania danej osobie takiego dokumentu (zakaz złożony) lub występować bez zatrzymania dokumentów i wydania zakazu jego sporządzenia (zakaz prosty). - list żelazny: polega on na tym, iż właściwy miejscowo sąd okręgowy zawiera umowę z oskarżonym przebywającym za granicą. W umowie tej oskarżony zobowiązuje się do stawienia się w sądzie lub u prokuratora w oznaczonym terminie oraz do przestrzegania warunków ustalonych przez są. Zgodnie z zawarta umową zobowiązuje się on jednocześnie do odpowiadania z „wolnej stopy” – art. 281 kpk Wydane listu można uzależnić od złożenia poręczenia majątkowego. WYKŁAD 07.11.2009r. Przebieg procesu karnego: - postępowanie przygotowawcze - postępowanie główne - apelacyjne - wykonawcze PROCES KARNY - to przewidziane prawem zachowanie się organów państwa i pozostałych uczestników zmierzające do: wykrycia i ustalenia czynu przestępczego, wykrycia i ustalenia sprawcy czynu przestępczego, wymierzenia sprawcy kary lub zastosowania innych środków albo do uniewinnienia oskarżonego. opisu czynu, kwalifikacji prawnej czynu. Opis czynu zamieszczany jest w kilku decyzjach procesowych: postanowieniu o wszczęciu postępowania, postanowieniu o przedawnieniu zarzutów, akcie oskarżenia, wyroku. CELE Celem procesu karnego jest udowodnienie winy i pociągnięcie do odpowiedzialności przestępcy. Jeśli osoba jest niewinna celem będzie całkowite oczyszczenie jej z zarzutów. Aby zrealizować cele procesu należy stosować poniższe zasady: * Prawdy materialnej - polega na wiernym odtworzeniu okoliczności w których dokonano przestępstwa. * Obiektywizmu - oznacza bezstronny stosunek sędziego do stron występujących w procesie. * Domniemanej niewinności - sugeruje niewinność sprawcy czynu przestępczego do chwili udowodnienia dokonania przestępstwa. * Prawa do obrony - oskarżony może korzystać z obrońcy, jeśli go na to nie stać może poprosić o obrońcę z urzędu. * Publiczności (jawności) - oznacza możliwość obserwowania procesu osobom trzecim. Zasada ta często pełni funkcję edukacyjną, czasem ze względu na dobro sprawy lub tajemnicę państwową; może być ograniczona. * Równouprawnienia stron (kontradykcyjnośći) - oznacza, że zarówno obrońca jak i oskarżony maja jednakowe prawa w trakcie procesu, są równouprawnione np. do przesłuchania świadków. * Inkwizycyjności - polega na samodzielnym zbieraniu dowodów przez sąd. * Legalizmu - zobowiązuje organy ścigania do wszczęcia postępowania sądowego. KTO JEST STRONĄ W postępowaniu przygotowawczym pokrzywdzony i podejrzany są stronami. W wypadkach wskazanych w ustawie określone uprawnienia przysługują również osobom nie będącym stronami. W czynnościach sądowych w postępowaniu przygotowawczym prokuratorowi przysługują prawa strony. W procesie sądowym występują dwie strony tj. oskarżyciel i oskarżony. Oskarżyciel wnosi do sądu wniosek o dokonaniu przestępstwa, osobą wnioskującą może być np. prokurator. Oskarżyciel posiłkowy to ktoś, kto był pokrzywdzonym w sprawie toczącej się przed sądem. Oskarżony to osoba, przeciwko której toczy się rozprawa na podstawie aktu oskarżenia. W postępowaniu procesowym występuje również: pokrzywdzony, podejrzany, świadkowie, obrońca. DOCHODZENIE/ŚLEDZTWO Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa. w granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem, prokurator albo Policja może w każdej sprawie, w wypadkach niecierpiących zwłoki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego, przeszukania itp. ZAMKNIĘCIE ŚLEDZTWA Jeżeli istnieją podstawy do zamknięcia śledztwa, na wniosek podejrzanego lub jego obrońcy o końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania, prowadzący postępowanie powiadamia podejrzanego i obrońcę o terminie końcowego zaznajomienia, pouczając ich o prawie uprzedniego przejrzenia akt w terminie odpowiednim do wagi lub zawiłości sprawy, określonym przez organ procesowy. Nie usprawiedliwione niestawiennictwo podejrzanego lub jego obrońcy nie tamuje dalszego postępowania. W terminie 3 dni od daty zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania strony mogą składać wnioski o uzupełnienie śledztwa. Jeżeli nie zachodzi potrzeba uzupełnienia śledztwa, wydaje się postanowienie o jego zamknięciu i ogłasza się je lub o jego treści zawiadamia się podejrzanego oraz jego obrońcę. W wyniku postępowania procesowego oskarżonego można uznać za skazanego (winny dokonania przestępstwa) lub uniewinnionego (uwolnionego z zarzutów). Etap postępowania apelacyjnego wszczyna się na skutek odwołania jednej ze stron od ogłoszonego wyroku w sądzie wyższej instancji. Etap postępowania wykonawczego rozpoczyna się z chwilą uprawomocnienie wyroku i przesłania go do organu wykonawczego np. policji w celu wykonania. Środki odwoławcze od wyroku to: * apelacja - możliwość odwołania się do sądu wyższej instancji od wyroku nieprawomocnego w przeciągu 14 dni; * zażalenie - skierowane przeciwko postępowaniu sadowemu może być wniesione 7 dni od daty wydania postępowania; * kasacja - jest nadzwyczajnym środkiem odwoławczym od wyroku sądu II instancji. Funkcję sądu odwoławczego pełni Sąd Najwyższy. Kasację może wnieść także rzecznik Praw Obywatelskich w ciągu 30 dni od daty doręczenia orzeczenia. Niepoczytalność, obrona konieczna, stan wyższej konieczności, rozkaz, działanie w granicach uprawnień, eksperyment medyczny to tylko niektóre okoliczności wyłączające osoby spod odpowiedzialności karnej. Zasady dotyczące postępowania dowodowego. - Zasada prawdy materialnej: dotyczy wyłącznie stanu faktycznego sprawy, dokonywania ustaleń faktycznych w procesie, dyrektywa prowadzenia postępowania w taki sposób, aby ustalenia faktyczne były zbliżone do prawdy w takim stopniu, w jakim jest to możliwe, prawda absolutna jest w ogóle niepoznawalna to zaś oznacza ze organy procesowe mogą jedynie ukształtować sąd o rzeczywistości, który jest jej bliższy lub dalszy, organ procesowy na każdym etapie postępowania karnego jest zobowiązany do poszukiwania dowodów. - Zasada bezpośredniości: dyrektywa zgodnie, z która organy procesowe powinny stykać się z przeprowadzanymi dowodami bezpośrednio, ma ścisły związek z dyrektywa prawdy materialnej, zasada ta nie została skodyfikowana, tj. nie została uregulowana wprost. O jej obowiązywaniu dowodzą możliwe od niej wyjątki. - Zasada koncentracji materiału dowodowego: dyrektywa, według której postępowanie karne powinno stanowić pozbawiony zbędnych przerw i zahamowań zwarty tok czynności i zdarzeń prowadzących do wyczerpującego wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy i skupienia wokół procesu pełnego materiału dowodowego, stwarzającego warunki prawidłowego urzeczywistnienia prawa karnego materialnego. Postępowanie winno być tak przeprowadzane, aby rozstrzygnięcia mogło zapaść na pierwszej rozprawie. - Zasada swobodnej oceny dowodów: koncepcja ustawowej oceny dowodów, koncepcja swobodnej nie kontrolowanej i kontrolowanej oceny dowodów, ocena dowodów może być aprioryczna (wstępna przy dopuszczeniu dowodu) i aposterioryczna (po przeprowadzeniu dowodu). Swobodna, co nie oznacza ze dowolna, kontrolowana bo wymaga przebiegu rozumowania w uzasadnieniu orzeczenia. Zasady dotyczące formy i sposobu prowadzenia procesu. - Zasada kontradyktoryjności: dyrektywa prowadzenia procesu jako sporu równouprawnionych stron przed bezstronnym sadem, warunkiem równoprawność stron procesowych, przy założeniu istnienia trójpodmiotowego procesu, najpełniej w postępowaniu sądowym. Elementy decydujące o równouprawnieniu: prawo udziału w czynnościach postępowania, prawo zadawania pytań i składania oświadczeń, prawo składania wniosków dowodowych, prawo do zaskarżania decyzji procesowych. - Zasada jawności: dyrektywa zgodnie, z która: proces powinien odbywać się jawnie wobec osób postronnych (jawność zewnętrzna) i z udziałem stron procesowych i ich przedstawicieli (jawność wewnętrzna). - Zasada rzetelnego procesu: postępowanie powinno być sprawiedliwe i publiczne, prowadzone przez bezstronny sad w rozsądnym terminie, czyli organy procesowe nie powinny dopuścić się zwłoki, a także zachowanie równości broni, do posiadania tłumacza, obrońcy, zakaz naruszania swobody wypowiedzi podczas przesłuchania. - Zasada ustności: dyrektywa by czynności procesowe miały formę ustną, stanowi warunek realizacji zasady jawności, dotyczy ona przede wszystkim rozprawy, pisemność jako wyjątek, niekiedy dla ważności czynności konieczne jest dochowanie formy ustnej i pisemnej. Zasady dotyczące sytuacji prawnej oskarżonego. - Zasada domniemania niewinności: zasada skodyfikowana, ujecie: obiektywne, subiektywne, procesowe konsekwencje domniemania niewinności: onus probandi, badanie winy w sposób obiektywny, ograniczenia praw stron procesowych, in dubio pro reo- nakaz rozstrzygania na korzyść. - Zasada prawa do obrony. Podział ze względu na to, kto podejmuje czynności: obrona materialna polega na czynnościach podejmowanych przez samego oskarżonego, obrona formalna stanowi prawo do posiadania obrońcy, sposób prowadzenia obrony zależy od samego oskarżonego, wolno mu podejmować wszelkie czynności, które mogą prowadzić do rozstrzygnięcia dla niego korzystnego. Gwarancje prawa do obrony: prawo do odmowy składania zeznań, zakaz pogarszania sytuacji oskarzonego, prawo do posiadania obroncy: z wyboru, z urzędu. do momentu przedstawienia zarzutu postępowanie nazywa się - IM REM - czyli w sprawie od chwili przedstawienia zarzutu - IM PERSON Postępowanie sądowe: zainicjowane wniesieniem skargi - zaczyna się kiedy sprawa trafia do sądu. Sąd ma obowiązek podjąć czynności dążące do rozstrzygnięcia sprawy. Dokonuje wstępnej kontroli aktu oskarżenia. Akt oskarżenia powinien zawierać: 1) imię i nazwisko oskarżonego, inne dane o jego osobie oraz dane o zastosowaniu środka zapobiegawczego, 2) dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody, 3) wskazanie, że czyn został popełniony w warunkach wymienionych w art. 64 Kodeksu karnego albo art. 37 § 1 pkt 4 Kodeksu karnego skarbowego 4) wskazanie przepisów ustawy karnej, pod które zarzucany czyn podpada, 5) wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy i trybu postępowania, 6) uzasadnienie oskarżenia 7) listę osób, których wezwania oskarżyciel żąda, wykaz innych dowodów, których przeprowadzenia na rozprawie głównej domaga się oskarżyciel.Prokurator może wnieść o zaniechanie wezwania i odczytanie na rozprawie zeznań świadków przebywających za granicą lub mających stwierdzić okoliczności, którym oskarżony w wyjaśnieniach swych nie zaprzeczył, a okoliczności te nie są tak doniosłe, aby konieczne było bezpośrednie przesłuchanie świadków na rozprawie. Do aktu oskarżenia dołącza się, do wiadomości sądu, listę ujawnionych osób pokrzywdzonych z podaniem ich adresów, a także adresy osób, które mają być przesłuchane w sprawie. Z aktem oskarżenia przesyła się sądowi akta postępowania przygotowawczego wraz z załącznikami, a także po jednym odpisie aktu oskarżenia dla każdego oskarżonego. Etap rozprawy głównej w zależności od wagi popełnionego przestępstwa odbywa się w sądzie rejonowym lub okręgowym. Składa się z następujących elementów: * rozpoczęcie rozprawy, przewód sądowy (odczytanie oskarżenia, przesłuchanie oskarżonego, * pouczenie oskarżonego o przysługujących mu prawach, przeprowadzenie dowodów), * przemówienie stron, * wydanie wyroku (sąd może również zawiesić lub umorzyć wyrok). a egzamin z tego mamy 13 czy 14? 13 w planie jest............. ale hardcore;/ja Cie krece. Egzamin bedzie pisemny?? tzn opisowy czy a,b,c? pisemny tyle wiemy wszyscy  tez bym chciała abc hehekiedy beda i gdzie wpisy z karnego? |